Araçlara takılan lastikler belirli standart, tip, şekil ve ebatlarda üretilmektedir. Bu farklılıklar ise araç lastikleri üzerinde belirli harf ve rakamlarla ifade edilmektedir.
GGG / OO XX ÇÇ YE
GGG : Lastiklerin taban genişliklerini ifade etmektedir. Ölçü birimi olarak milimetre (mm) kullanılmaktadır. Çok çeşitli taban genişliklerine sahip lastik tipleri mevcuttur. Araç tipi, amacı, mevsimlik olma durumu, yol tutuşu gibi amaçlarla çeşitli boyutlarda üretilmektedir. Lastik taban genişliklerinin yol tutuşundan, yakıt tasarrufuna kadar çok büyük etkileri bulunmaktadır.
OO : Araç lastikleri yanak genişliğinin, araç lastiği taban genişliğine oranını yüzde bakımından göstermektedir. Kısaca belirtilecek olursa, yanak genişliğinin artması sürüş konforunu arttırmakta, buna karşılık ise lastiklerin patlama riskini de aynı doğrultuda arttırmaktadır.
XX : “R” ile ifade edilmektedir. Araç lastiğinin özel bir tasarım şeklidir. Tasarımlarda, lastik katları lastiğin hareket yönüne göre dik (radyal) olarak dizilmiştir. 20. YY’ın ikinci yarısında sunulan raporlarla birlikte pazar payı oldukça yükselmiştir.
ÇÇ : Araç lastiklerinin çapını (jant ölçüsü olarak da geçmektedir. Araç lastiklerinin yanak iç kısımlarının arasındaki boşluğu ifade eder) ifade etmektedir. Ölçü birimi olarak “inch” kullanılmaktadır. (1 inch – 1’= 25,4 mm ) Kullanım alanı, estetik duruş, yakıt performansı, yol tutuşu ve konfor gibi hususlara ilişkin olarak çeşitli boyutlarda lastik çapları mevcuttur.
YE : Araç lastiklerinin taşıyabileceği yük endeksini ifade etmektedir. Bir başka deyişle üzerinde yazının yazdığı lastiğin taşıyabileceği yükü ifade etmektedir. Yük endeksleri araç lastiklerinin türüne ve özelliklerine göre değişiklik göstermekte olup, yük endeksi olarak 60 ile 115 arasında değer alabilmektedir. Araç lastiklerinin taşıyabilecekleri yükler ise; yük endeksi 60 olan için 250 kg olandan, yük endeksi 115 olan için 1215 kg’a kadar gitmektedir.
T : Araç lastiklerinin hız sınıfını ifade etmektedir. Hız endeksleri “J” harfinden başlayarak “Z” harfine kadar gitmektedir. Hız endeksi “J” olan bir araç lastiğinin gidebileceği güvenli maksimum hızı 100 km iken, hız endeksi “Z” olan bir araç lastiğinin gidebileceği güvenli maksimum hız 240 km’nin üzeri, “W” 270 km VE “Y” 300 km hıza kadar güvenli bir şekilde gidebildiğini göstermektedir.
Lastik Hız Sınıfları Nelerdir?
TL : Halkımızın deyişiyle “dubleks” olarak bilinen lastik sınıfıdır. Tubeless yani iç lastiksiz tekerlekleri ifade eder.
TT : İç lastikli sınıflardır. “Tube-Type” olarak geçen lastikleri ifade etmektedir.
RF : “Rein-Force” olarak geçen güçlendirilmiş lastik sınıflarını ifade etmektedir.
XL : Daha fazla yük taşımaya elverişli, “Extra Load” yani “fazladan yüklü” şeklinde ifade edilen lastik sınıfını ifade etmektedir.
Lastik Aşınma Miktarı Çizgisi
Araç lastiklerinin taban kısımlarında, lastiğin gidiş dizaynına dik olacak şekilde çizgiler mevcuttur. Bu çizgiler lastiklerin ne kadar yıprandığını, aşındığını göstermektedir. Dikkatli bakıldığı taktirde bu çizgiler tekerleklerin yüzeylerinden daha çukur bir durumdadır. Aşınan lastik ile birlikte tekerlek taban yüzeyi çizgilere kadar inmeye devam eder. Lastik seviyesi, aşınma çizgisine ulaştığında; yol tutuşu, kavraması gibi hayati özelliklerinde zayıflamalar ortaya çıkmaya başlayacaktır. Yol tutuşu, kavrama, kayma, titreme gibi yönler, lastikler bakımından sürücüler için hayati önem taşıyabilecek bazı niteliklerdir. Bu yüzden de sürücülerin de zaman zaman bu hat, çizgi ve kalınlıkları kontrol etmeleri, zayıflayan lastikleri gecikmeden değiştirmeleri tavsiye edilmektedir.
Lastik Üretim Tarihi
Ülkemizdeki insanların belki de en zayıf bilgiye sahip olduğu hususlardan biri; araç lastiklerinin raf ömrü ve kullanım ömrü konusudur. Şehir efsanesi gibi sürekli bazı bilgiler ortalıkta dolaşırken, bu bilgilerin bir çoğunun birbirini tutmaması da ayrı bir ironidir. Araç lastiklerinin raf ve kullanım ömrünü tespit edebilmemiz için, öncelikle üretim tarihini tespit etmek gerekmektedir.
“Araç lastiklerinin son kullanma tarihi mi olur?” sorusu sorulabilir. Mantık olarak araç lastiklerinde kauçuk olarak bildiğimiz çok sağlam materyaller kullanılmaktadır. Bu mantık da haklı bir görüş sonucu ortaya çıkmıştır, ancak kauçuk yanında kullanılan diğer materyallerin de göz önüne alınması gerekmektedir. Üretiminden itibaren çok iyi bir şekilde ve uygun ortam şartlarında muhafaza edilmiş bile olsa bir lastiğin maksimum ömrü 10 yıl olarak görülmektedir. Çok kötü muhafaza edilen bir lastiğin ise 2 yıla kadar düşebilmektedir. Bu sebeple lastik tercihleri sırasında mümkün olduğunca yeni, en azından son 2 yıllık süre içerisinde üretilen lastiklerin tercih edilmesi önerilmektedir.
Araç lastiklerinin yanak kısımlarında dört rakam halinde bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse, “1506” rakam grubu 2006 yılının 15. haftasında üretilmiş bir araç lastiğini ifade etmektedir.
Yorumlar