Araç lastiklerinin yapısı incelendiğinde, dört ana bölgeden oluştuğu ortaya çıkmaktadır. Bunlar sırt, omuz, yanak ve topuk kısımlarıdır. Sırt kısmının yanak kısmı ile birleşen kısmına omuz denilmektedir. Lastikte, sırt kısmının alt tarafında kuşak veya darbe katları denilen kısım bulunmaktadır. Araç lastiklerinin yapısı da tıpkı asma köprülerin yapısı gibidir. Köprülerdeki platformlar gibi lastiklerdeki sırt, kuşak ve darbe katları da araç ağırlığını taşıyabilecek yapıda ve dayanıklılıktadır. Buradaki fark, köprülerdeki platform olabildiğince sert bir yapıdayken, lastiklerdeki platform kısım çok daha esnektir. Köprülerin üzerinden geçenlerin ağırlıkları vasıtasıyla meydana gelen basınç da, araç lastiklerindeki hava basıncının oluşturduğu etkiye benzer. Araçların dayanıklılıkları, sertliği, şekli, boyutu hayati önem taşımaktadır. Şöyle ki, yol tutuşu ile araçların yolda kaymasını engellemek, titremelerin önüne geçilmesi, yol tutuşu için yol ile lastik arasında kalan kanal ve dişler, şeritler bulunmaktadır. Lastiklerin yapısı genel olarak sağlam kauçuktan meydana gelmiş ise de, mevsimsel faktörler, yol yapısı ve yapım amacına bağlı olarak naylon gibi daha esnek ve çelik gibi çok daha sert materyaller de kullanılmaktadır.
Araç lastiklerindeki kısımları inceleyecek olursak;
Sırt Kısmı: Araç lastiklerinin yerle temas halinde bulunduğu bölümdür. Kauçuktan yapılmıştır. Yol tutuşu, aracın çekiş kuvveti, araç lastiklerinin altında zeminde kalan su, kar, çamur gibi sıvıları atmaya ve araç lastiklerinin soğumasını sağlayan kanallar ve çıkıntılardan meydana gelmiştir. Lastik üretimi yapılırken kuşakların üzerine yerleştirilen bölümdür.
Kuşak Kısmı: Radyal araç lastiklerinde sırt kısmı ile gövde kısmı arasında yer alan, araç lastiklerini çevreleyerek kuvvetlenmesini sağlayan, naylon ve çelik gibi hem esnek hem de sert maddelerden meydan gelen kısımdır. Dengenin sağlanması, aşınmalarda oluşabilecek dengesizliklerin engellenmesi, sürüş konforu, yol tutuşu ve araç çekişi için desteklemek gibi fonksiyonları bulunmaktadır.
Darbe Katı: Araç lastiklerinde çelik kuşak kısmının üzerine, spiral şeklinde saran kattır. Araç sürüşü sırasındaki denge, yol tutuşu, konfor gibi unsurları korumaktadır.
Eksiz Naylon Şerit: Araçların sürüşü sırasında yol kontrolü, titreme ve dış etmenlere karşı dayanıklılık sağlar. İç yapının korunmasına faydası vardır.
Omuz Kısmı: Araç lastiklerinin sırt kısmı ile yanak kısmının kesiştiği, kalın bir kauçuk tabakadan oluşan üst yanak bölgesi olarak tanımlanabilmektedir. Pencereli yapısı, sırtta oluşan ısının dışarı atılmasını sağlamaktadır. Araç lastiklerinin dış etmenlerden alabilecekleri darbelere karşı koruma sağlamaktadır. Böylelikle hem lastiklerin aşırı ısınmasının önüne geçilirken, hem de dış etmenlerin lastiklere zarar vermesi engellenebilmektedir.
Karkas (Gövde) Kısmı: Araç lastiklerinin içinde yer alan basınçlı havayı koruyan, araç ağırlığını taşıyan ve araçta oluşabilecek titremeleri absorbe eden kısımdır. Radyal yapıdaki lastiklerde kuşak, çaprak yapıdaki araç lastiklerindeyse sırt kısmı ile darbe katı altındadır. Topuk tellerinin çevresinde döner ve yanak kısmında bitmektedir. Naylon, rayon, çelik gibi kordlardan oluşan, araç lastiklerinin iskeletidir. Yani araç lastiklerinin hem koruyucu kısmı, hem şeklini koruyan kısımdır.
Astar Kısmı: Araç lastiklerinde yer alan basınçlı havanın geçirgenliği önlenmektedir. Havanın geçmesini engellemek amacıyla çok daha dirençli kauçuktan astarların yapısında kullanılmaktadır. Böylelikle hem sürüş konforu, hem lastiklerin şekilleri, hem dayanıklılığını korumaya yardımcı olmaktadır.
Yanak Kısmı: Araç lastiklerinin etrafı boyu sırt kısmı ile topuk kısmı arasında yer alan, yol ile teması bulunmayan kauçuktan yapılan kısımdır. Araç lastiklerinin yanak kısmında, hava etkileri ve mukavemete dayanıklılık gösteren karışımlar kullanılmaktadır. Araç lastiklerinin gövdesini yan sürtünme gibi zararlara karşı korumaktadır. Ayrıca Araç lastiklerinin esnekliğini sağlamaktadır. Yüksek performans lastiklerinde, direksiyon hakimiyeti arttırmak, yol tutuşunu kuvvetlendirmek amacıyla çelik ya da naylondan topuk kısmı takviyesi kullanılmaktadır.
Yanak kısmında marka, ebat, üretim tarihi gibi bilgilerin yer aldığı harf ve rakam grupları yer almaktadır. Lastik şekli ve koruyuculuğunu sağlayan çelik teller ile çevrilidir. Bu sayede yanak kısmının şekli, dayanıklılığı arttırılmaktadır.
Topuk Kısmı: Araç lastiklerinin, araç jantları ile temas halindeki madde birleşenlerinin tamamıdır. Topuk kısmında topuk teli demetleri, topuk dolguları, jant yastıkları gibi birleşenler yer almaktadır. Topuk kısmı, araç lastiklerinin araç jantına oturmasını ve sızdırmazlık sağlayacak şekilde bağlanmasına yardımcı olur. Bu kısımda denge ve dayanıklılığa yardımcı olan birçok tel ve tel demetleri bulunmaktadır. Bu demetler yatay sağlam hatlar ile tekerleğe dikey olarak döşenmiş nispeten ince tel demetlerini içermektedir.
Yorumlar