Şişirilebilen lastikleri olan taşıtlarda, lastikleri şişirmek için genellikle normal hava kullanılmaktadır, ancak son zamanlarda lastiklere nitrojen gazı basmak moda haline gelmeye başladı. Burada merak edilen nokta şu ki, nitrojen gazı ile lastik doldurmanın faydaları var mıdır? Çünkü nitrojen gazını bastırmak belirli bir para karşılığında olmaktadır.
Normal zamanlarda herhangi bir benzin istasyonunda bulabileceğimiz ve ücretsiz olarak lastiklerimize basabildiğimiz havanın birleşenleri;
%78 oranında Nitrojen, %21 oranında Oksijen ve %1 oranında diğer gazlardan oluşmaktadır.
Nitrojen ve Oksijen Gazı Temel Özellikleri;
Nitrojen gazının en önemli niteliği diğer maddelerle reaksiyona kolay girmemesidir. Bünyesinde nem barındırmamakta, bu bağlamda kuru bir yapısı vardır. Oksijen ise, oldukça aktiftir ve birçok madde ve materyal ile çok kolay bir şekilde reaksiyona girebilmektedir. Bu durumlarda küf de dediğimi oksitlenme ortaya çıkmaktadır.
Oksijenin Lastik İçinde Oluşabilecek Etkileri ;
- Araç lastiklerinde sünger benzeri bir yapı vardır. Yüzeylerinde mikroskobik delikler mevcuttur. Normal hava basıncı sırasında basılan oksijen, bu deliklerden kaçabilir. Bu da lastik havasının azalmasına sebep olabilmektedir. Böyle durumlarda 1 yıllık bir süre içerisinde %10-%15’lik bir basınç kaybı yaşanabilmektedir.
- Normal havanın uhdesinde su buharlar da vardır. Su buharı, oksitlenme yani küflenmeye neden olabilmektedir. Her ne kadar lastik iskeletinin içinde kalsa da, lastikte yer alan çelik kuşaklar su buharından etkilenebilmektedir. Araç lastiğinin kauçuğu da bu durumdan zarar görebilmektedir.
- Normal hava içerisinde yer alan su buharı, lastik iç basıncının değişmesine neden olabilmektedir. Sürücünün sürüşü sırasında artan sıcaklıklar lastik içinde yer alan suyun buharlaşmasına, bu buharlaşma da lastik içinde genleşme ile birlikte araç lastiğine bu derece zarar verebilecektir.
- Düşük iç basınçlı araç lastikleri her zaman daha fazla yakıt tüketimine neden olmaktadır. Bunlardan anlaşılacağı üzerine araç lastiklerine normal hava yerine “Nitrojen” gazı basmak araç için faydalı bir durum. Ancak bu durumun ne derece avantaj ya da dezavantaj olduğunu anlamak gerekmektedir.
Yapılmış bazı araştırmalar ;
- Amerika Birleşik Devletlerinde bir deney yapılmış, bir takım lastiğe hava, diğer takım lastiğe nitrojen gazı basılmış ve deneyin, yani 1 yıllık sürenin sonucunda hava dolu olan lastikte %10’luk bir basınç kaybı yaşanırken nitrojen doldurulan lastikte ise bu oran %6,3 seviyesindedir. Deneyin 1 yıllık bir süreyi kapsadığı, ayrıca bu 1 yıllık süre içerisinde normal şartlar altında bir sürücünün en az 1 kez yazlık-kışlık lastik değişimi yaptırdığını düşündüğümüzde bu oranlar çok önemsiz kalmaktadır.
- Su ve su buharı lastiklere zarar vermektedir. Bu genel kabul gören bir kanıdır. Bir lastik ömrü üzerinde hesap yapılacak olursa, bir lastiğin ömrünün ortalama 60000 km olduğunu, 5 yıl kullanılabileceğini farz edersek, uzun vadede normal havanın tekerlek içine sunacağı havada bulunan hava partiküllerinin lastiklere çok büyük bir olumsuz olmayacaktır.
- Bir başka deneyde, lastik ısınmaları nedeniyle lastik içindeki gazların genleşmeleri takip edilmek istenmiş. Normal hava ile şişirilen lastiklere göre, nitrojen gazı ile şişirilen lastikler çok az bir miktar baskı yapmaktadır. Ancak bu durum da, bir sürücünün sürüş konforu, yol tutuşu gibi etmenleri etkilemeyecek kadar küçük bir baskıdır.
- Nitrojen gazı ile doldurulan bir lastik, 2/3 oranında bir basınç kaybı yaşamaktadır. Her ne kadar nitrojen, sıradan havaya göre daha avantajlı görünse de, nitrojen basılan lastiklerin basınçları düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Ayrıca nitrojen basılan bir lastiğe, başka bir zamanda oksijen basılması istenmesi durumunda ilk basılan nitrojen vasfını kaybedecek ve normal hava basmaktan öteye gidemeyecektir.
Sonuç Olarak;
***Nitrojen gazı ile lastikleri doldurmanın bir takım avantajları bulunmakta, ancak zararı bulunmamaktadır. Bununla beraber ise her ne kadar yararlı olarak nitelendirilmiş olsa da, bu konuda uzman olmayan ve yeterli bilgi birikimi ve tecrübeye sahip olmayan kişiler için de net anlaşılamayabileceği ortadadır.
***Normal şartlar altında nefes aldığımız havada %78 oranında nitrojen bulunmaktadır. Özellikle nitrojen gazı basan yerlerde ise bu oran %93-%99 civarında olduğunu, bilerek veya bilmeyerek bir miktar dahi oksijenin lastiğin içine girdiğini düşündüğümüzde de, nitrojen ile lastiklerimizi şişirmenin hiçbir anlamı olmayacaktır.
Yorumlar